Gaan we minder vliegen met 10 euro vliegtaks?

‘De vliegtaks wordt doorgerekend aan de consument omdat luchtvaartmaatschappijen een superkleine marge hebben’, aldus woordvoerster Kim Daenen.

‘Brussels Airlines heeft sinds 2019 geen winst meer geboekt, mede door covid, maar ook omdat de markt zo concurrentieel is door de Ryanairs van deze wereld. Het is onmogelijk om die taks erbij te nemen, daarom wordt ze doorgerekend aan de klant’, aldus Kim.

'Als je de taks niet doorrekent aan de consument dan is er geen invloed op hun keuze'

‘De insteek van de overheid is ook dat de vliegtaks ervoor moet zorgen dat klanten het vliegtuig niet meer kiezen. Als je de taks niet doorrekent aan de consument dan is er geen invloed op hun keuze.’

Kim Daenen (37) is head of corporate communication bij Brussels Airlines.

Wat is de Europese Green Deal?

De vliegtaks is een gevolg van de Europese Green Deal. Europa wil zijn CO2-uitstoot tegen 2030 verminderen met 45 procent ten opzichte van 1990. En klimaatneutraal zijn in 2050. De Green Deal focust daarbij op vier belangrijke pijlers.

De Europese landen willen geen broeikasgassen meer uitstoten en meer investeren in milieuvriendelijk transport, kwaliteitsvolle voeding en betaalbare en betrouwbare energie. Deze targets zijn dus ook van toepassing op de luchtvaart.

Is de vliegtaks zinvol?

‘De vliegtaks werd door de overheid geframed als een milieutaks’, aldus Kim. ‘Voor Brussels Airlines betekent een milieutaks dat het geld wordt geïnvesteerd in milieu-initiatieven om luchtvaart of transport groener te maken. Eigenlijk spreken we van een inscheppingstaks, in dit geval wordt de taks vaak gebruikt om de staatskas aan te vullen.’

'Eerst moet je een goed alternatief voorzien voordat je een taks oplegt'

‘Ons standpunt als luchtvaartmaatschappij is dat je eerst een goed alternatief moet voorzien voordat je een taks oplegt. Er is bijvoorbeeld geen hogesnelheidstrein naar de luchthaven in Zaventem.'

'Wij hebben veel klanten die van onze buurlanden naar Brussel reizen om het vliegtuig te nemen naar Afrika, bijvoorbeeld. Maar ze nemen vaak het vliegtuig tot hier.’

‘De overheid biedt geen alternatief aan dus die taks gaat er niet voor zorgen dat mensen die korte vlucht niet meer nemen’

‘We kunnen die transfervluchten vermijden door een hogesnelheidstrein in te zetten. Je kan van Brussel de trein nemen naar Schiphol, maar je kan niet van Amsterdam naar Zaventem. De overheid biedt geen alternatief aan dus die taks gaat er niet voor zorgen dat mensen die korte vlucht naar Brussel niet meer nemen’, vertelt Kim.

‘Europa zal economische stimulansen moeten geven aan alle transportmiddelen zodat ze kunnen concurreren met het luchtvervoer’

Doctor-assistent Sven denkt dat de maatregel weinig impact zal hebben. ‘Het bedrag is te laag. Zakenreizen zijn niet prijsbewust dus tien euro zal zakenreizigers niet tegenhouden. Vakantiegangers ook niet.'

'Europa zal economische stimulansen moeten geven aan alle transportmiddelen zodat ze kunnen concurreren met het luchtvervoer. Dit in combinatie met investeren in nieuwe technologieën.’

Sven Buyle (28) is doctor-assistent aan de Universiteit Antwerpen. Sven volgde de opleiding Toegepaste Economische Wetenschappen en schreef zijn doctoraat over de luchtverkeerleiding. Momenteel geeft hij deeltijds les en doet hij onderzoek naar luchthaven management economie.

Vliegindustrie krijgt veel voordelen

Volgens Kim moet de overheid naast investeren in alternatieven ook rekeninghouden met concurrentie. ‘Luchtvaart is globaal. Wij moeten internationaal kunnen concurreren dus de overheid moet oppassen dat je klanten niet naar een luchthaven in het buitenland rijden om de taks te omzeilen.'

'De taks is niet zo hoog dus dat zal misschien niet gebeuren, maar een internationaal probleem moet internationaal worden aangepakt en niet lokaal.’

‘Onze buurlanden Nederland, Frankrijk en Duitsland hebben ook een vliegtaks’

Jana zegt dat dit argument niet klopt. ‘De vliegtaks die België zal invoeren is een inhaalbeweging. Onze buurlanden Nederland, Frankrijk en Duitsland hebben ook zo’n taks. De vliegtaks is geen sanctie maar een rechttrekking van een oneerlijke situatie.’

‘Vliegmaatschappijen hebben heel wat voordelen. Ze hoeven geen belastingen te betalen op hun brandstof en ze hebben ook btw-uitzonderingen die andere transportmiddelen niet hebben. Met de taks wil de EU de voordelen van de vliegindustrie tegenover andere transportmiddelen proberen wegwerken.’

‘Het merendeel van de emissievergunningen wordt gratis gegeven aan de vliegindustrie’

‘Vliegmaatschappijen vallen onder het EU Emissions Trading System. Volgens het systeem moeten sommige industrieën, zoals de vliegindustrie, vergunningen aanvragen om CO2 uit te stoten.'

'Het idee is dat vliegmaatschappijen die vergunningen zelf moeten kopen waardoor ze de neiging hebben om minder te vliegen of uit te stoten. Maar het merendeel van die emissielicenties wordt gratis gegeven’, aldus Jana.

_{Sven Buyle licht het EU Emissions Trading System toe. © Eline De Vreese}

‘Als het bedrijf minder CO² uitstoot dan dat ze licenties hebben dan kunnen ze hun overige licenties verkopen in een marktsysteem’

Sven legt het cap en trade systeem van het EU Emissions Trading System uitgebreid uit: ‘Alle bedrijven, uit verschillende industrieën, krijgen een bepaalde hoeveelheid licenties gratis om CO2 uit te stoten.'

'Als het bedrijf minder CO2 uitstoot dan dat het licenties heeft, dan kan het overige licenties verkopen in een marktsysteem.’

‘Bedrijven die meer uitstoten dan ze mogen, kunnen die overkopen. De Europese commissie bepaalt hoeveel vergunningen ze uitdeelt en bij gevolg dus hoeveel CO2 kan worden uitgestoten.’

‘Het trading system kan enkel impact hebben als Europa de volledige cap, hoeveelheid licenties, vermindert’

‘Als luchtvaartmaatschappijen duurzamer worden en minder gaan uitstoten dan komen er licenties vrij. Dit betekent dat andere industrieën die kunnen gebruiken. Globaal gezien zal de CO2-uitstoot in Europa dus niet verminderen. Het trading system kan enkel impact hebben als Europa de volledige cap, hoeveelheid licenties, vermindert.’

‘Als Europa het kan waarmaken dan is dat een voorbeeld voor de hele wereld'

‘Er ligt veel op tafel in Europa om vliegreizen duurzamer te maken’, legt Kim uit. ‘Als Europa het kan waarmaken dan is dat een voorbeeld voor de hele wereld. Maar we moeten opletten, de luchtvaart is een mondiaal probleem.'

'Als Europa heel strikte regels gaat opleggen en als onze bedrijven niet meer kunnen concurreren met die buiten Europa dan ga je het effect van carbonlekkage creëren.’

'Er zullen altijd airlines, die de Green Deal niet moeten naleven, klaarstaan om het over te nemen'

'Carbonlekkage betekent dat de voetafdruk verschuift in plaats van verkleint. Er zullen altijd airlines, die de Green Deal niet moeten naleven, klaarstaan om het over te nemen. Consumenten die via Brussel naar Afrika vliegen, zullen dan via het Midden Oosten vliegen.'

'Die verschuiving is niet goed voor het milieu, maar ook niet voor de economie. We moeten zien dat er een evenwicht blijft tussen de voetafdruk verkleinen en zorgen dat onze bedrijven blijven bestaan.’

Moeten we minder vliegen?

‘Vliegen zal altijd deel zijn van het leven. Er zijn veel plekken die je niet kan bereiken zonder te vliegen. Mensen willen blijven connecteren en elkaar ontmoeten want dat is heel belangrijk’, aldus Kim.

'89% van de wereldbevolking vliegt amper'

Uit een recente studie blijkt dat slechts 11% van de wereldbevolking in 2018 vloog, waarvan 2 tot 4% internationaal. Dit betekent dat 89% van de wereldbevolking amper vliegt en dat vliegen voor een groot deel van de bevolking geen deel van het leven is.

'Als 1% van de bevolking de helft minder zou vliegen, zouden de emissies met 25% dalen'

Daarnaast is een klein deel van de reizigers verantwoordelijk voor een groot deel van de klimaatopwarming. Slechts 1% van de wereldbevolking vliegt vaak en zorgt waarschijnlijk voor de helft van de totale uitstoot van passagiersvluchten.

Vliegen is een privilege waar de meerderheid geen toegang tot heeft. Als die 1% van de bevolking de helft minder zou vliegen, zouden de emissies met 25% dalen.

'2050 is voor sommigen nog ver weg, maar als je bedenkt wat er nog allemaal moet gebeuren dan is dat helemaal niet lang meer'

'De verantwoordelijkheid ligt voor een deel bij de consument, maar de luchtvaart moeten oplossingen zoeken', aldus Kim. '2050 is voor sommigen nog ver weg, maar als je bedenkt wat er nog allemaal moet gebeuren dan is dat helemaal niet lang meer.’